Budowa Unity Centre zakończona – nowy symbol krakowskiego biznesu

Trzy dekady temu przy ulicy Lubomirskiego straszył niedokończony „Szkieletor”, dziś w jego miejscu wznosi się kompletne Unity Centre – nowy punkt orientacyjny Krakowa, który zamyka najdłuższy w Polsce proces inwestycyjny i przepisuje linię horyzontu miasta.

Przemiana betonowej ruiny w lśniący kompleks biurowo-usługowy to historia pełna zwrotów akcji, zmieniających się właścicieli i technologicznych wyzwań – od pierwszych koncepcji z lat 70., przez dekady stagnacji, aż po współczesne partnerstwo międzynarodowych funduszy i lokalnych architektów. Finalizacja prac otwiera nowy rozdział dla tej zapomnianej działki, ale i dla całego Krakowa, który zyskuje najbardziej widoczny symbol swojej ambicji gospodarczej od czasów budowy ICE czy Tauron Areny.

W niniejszym artykule odsłonimy kulisy wieloletniej inwestycji, przyjrzymy się architekturze łączącej modernistyczne DNA „Szkieletora” z wymaganiami XXI wieku, ocenimy wpływ projektu na rynek pracy i nieruchomości, a także sprawdzimy, jak zielone technologie i certyfikaty środowiskowe wpisują Unity Centre w globalne trendy ESG.

Z nową energią nad dawnym „Szkieletorem”

Działka u zbiegu ulic Lubomirskiego i Mogilskiej od pół wieku oddziaływała na wyobraźnię krakowian. W latach 70. miała tu stanąć siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej, lecz wstrzymana budowa pozostawiła po sobie niedokończony żelbetowy szkielet, który szybko zyskał przezwisko „Szkieletor”. Monument nieudanej modernizacji stał się miejskim memem i symbolem utraconych ambicji gospodarczych. Dziś, po latach sporów, zmian właścicielskich i poszukiwań finansowania, ta sama przestrzeń zyskuje nowe życie jako Unity Centre.

Finalizacja inwestycji radykalnie przekształca panoramę Krakowa. Mierzący 102,5 m wysokości Unity Tower jest obecnie najwyższym budynkiem biurowym w Małopolsce, a lśniąca elewacja z aluminium i szkła przełamuje tradycyjnie niską linię zabudowy miasta. Wieżowiec oraz towarzyszące mu niższe obiekty wyznaczają nowe biznesowe centrum we wschodniej części Śródmieścia, widoczne z obwodnicy, tras kolejowych i bulwarów wiślanych.

Na kolejnych stronach przyjrzymy się kulisom inwestycji – od nieukończonego projektu lat 70. po dzisiejszy kompleks klasy A, poznamy jego architekturę, zielone technologie i wpływ na rynek pracy. Porozmawiamy z inwestorami, urbanistami oraz przyszłymi najemcami, by sprawdzić, czy Unity Centre rzeczywiście stanie się motorem rozwoju krakowskiego city i katalizatorem nowych projektów infrastrukturalnych.

Kulisy inwestycji: od Unity Tower do Unity Centre

Geneza projektu i ewolucja koncepcji

Działka przy ul. Lubomirskiego od dekad była symbolem niespełnionych ambicji. W latach 70. rozpoczęto wznoszenie biurowca NOT, szybko ochrzczonego mianem Szkieletora, który przez ponad 40 lat straszył nieukończoną konstrukcją. Pierwsze próby dokończenia obiektu pojawiły się w latach 90., jednak dopiero przejęcie nieruchomości przez GD&K Group i współinwestora Eurozone Equity w 2005 r. nadało projektowi realny impuls. Ostateczna koncepcja Unity Centre zrodziła się z potrzeby połączenia modernistycznego dziedzictwa z ambicjami miasta do stworzenia prestiżowej, wielofunkcyjnej przestrzeni biznesowej.

Harmonogram prac i kamienie milowe

• 2011 r. – uzyskanie warunków zabudowy i zgody konserwatora na przebudowę konstrukcji.
• 2016 r. – start robót rozbiórkowych i wzmocnienie fundamentów pierwotnego szkieletu.
• 2017 r. – podpisanie umowy generalnego wykonawstwa z Strabag Polska; rozpoczęcie budowy wieżowca Unity Tower.
• 2019 r. – osiągnięcie stanu surowego otwartego 102-metrowej wieży; równolegle rosną dwa niższe biurowce i apart-hotel.
• 2020 r. – zamknięcie elewacji z charakterystycznymi pionowymi żebrami aluminium i szkła, montaż fasad w niższych częściach kompleksu.
• 2021 r. – zakończenie prac wykończeniowych i uzyskanie pozwolenia na użytkowanie całego Unity Centre.

Inwestorzy, wykonawcy i partnerzy

Za przedsięwzięciem stoi konsorcjum GD&K Group oraz Eurozone Equity, które sfinansowało budowę ze środków własnych i kredytu udzielonego przez Bank Pekao SA. Projekt architektoniczny opracowało krakowskie biuro BX-Berg przy współpracy z londyńskim Pickard Chilton, odpowiedzialnym głównie za wygląd wieży. Funkcję generalnego wykonawcy powierzono firmie Strabag, której towarzyszyli podwykonawcy specjalizujący się w elewacjach, instalacjach HVAC i systemach BMS, m.in. Mercor, Schindler oraz Honeywell. Za komercjalizację odpowiada agencja JLL, a kwestie zarządzania obiektem powierzono spółce Cushman & Wakefield.

Zakończenie budowy zamyka wieloletni rozdział krakowskiej urbanistyki. Przekształcenie nieukończonego Szkieletora w nowoczesne Unity Centre dowodzi, że nawet najbardziej problematyczne inwestycje mogą zostać zrewitalizowane dzięki determinacji inwestorów, współpracy z miastem i konsekwentnej realizacji harmonogramu.

Architektura i design: dialog nowoczesności z modernizmem

Kompleks Unity Centre wyrasta ze spuścizny ikonicznego Szkieletora, ale zamiast ją zacierać, prowadzi z nią twórczy dialog. Bryła wieżowca, dziś ponownie nazwanego Unity Tower, odtwarza oryginalne podziały pionowe i proporcje z lat 70., lecz uzupełnia je o osłony ze szkła i aluminium, które odbijają panoramę Krakowa, wprowadzając efekt lekkości i współczesnej elegancji.

Charakterystyczne elementy bryły

• Smukła, 25-kondygnacyjna wieża zwieńczona koroną z oświetleniem LED, widoczną po zmroku z kilku kilometrów.
• Trzy niższe budynki – East, West i North – rozstawione tak, by tworzyć kameralne, półotwarte dziedzińce.
• Przestronny plac piazza przed głównym wejściem, płynnie łączący się z ciągiem pieszym prowadzącym do dworca.

Modernistyczne inspiracje

Autorzy projektu – krakowska pracownia DDJM we współpracy z amerykańskim biurem Krueck + Sexton – zachowali modernistyczne DNA pierwowzoru: wyraźny rytm słupów, klarowny podział na strefę trzonu i lekką elewację oraz zasadę „form follows function”. Jednocześnie zastosowali współczesne technologie fasadowe: potrójne szyby z filtracją UV, moduły wentylowane i pionowe żaluzje redukujące przegrzewanie, co przekłada się na lepszy bilans energetyczny i certyfikację BREEAM Excellent.

Rozwiązania funkcjonalne

• Biura klasy A o łącznej powierzchni 46 000 m², z elastycznymi modułami od 150 do 2 500 m².
• Centrum konferencyjne na 600 osób z systemem ścian przesuwnych i studiem streamingowym.
• Parterowe pasaże usługowe: restauracje, kawiarnie, showroomy technologiczne oraz strefa fitness.
• Tarasy widokowe na 26. kondygnacji dostępne dla najemców i – w określonych godzinach – dla turystów.

Synergia pomiędzy zachowanym szkieletowym rasterem a nowymi, transparentnymi materiałami sprawia, że Unity Centre łączy nostalgię powojennego modernizmu z ambicją bycia wizytówką innowacyjnego Krakowa. To właśnie w tym dialogu, widocznym na każdym poziomie – od lobby po dach – kryje się siła nowego symbolu miasta.

Impuls gospodarczy dla Krakowa i Małopolski

Przyciąganie inwestorów i tworzenie miejsc pracy

Oddanie Unity Centre do użytku to jeden z najważniejszych bodźców rozwojowych, jakie Kraków otrzymał w ostatniej dekadzie. Kompleks oferuje ponad 46 000 m² powierzchni biurowej klasy A, co czyni go największym pojedynczym zasobem tego typu w regionie. Według szacunków Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu projekt może wygenerować nawet 8 000 nowych miejsc pracy w sektorach IT, finansów, usług wspólnych i nowoczesnych technologii. Efekt skali przekłada się na rosnące zainteresowanie inwestorów zagranicznych, którzy dotąd omijali Kraków z powodu ograniczonej dostępności dużych, nowoczesnych biur w jednej lokalizacji.

Wpływ na rynek biurowy: podaż i stawki czynszów

Nowa podaż wysokiej jakości przestrzeni redefiniuje lokalne realia. Udział powierzchni klasy A w całkowitym zasobie krakowskich biur wzrósł z 37 % do 43 %, co wzmacnia pozycję miasta w rankingach regionalnych. Analitycy CBRE wskazują, że Unity Centre wprowadziło do gry tzw. efekt premium: średnie czynsze w prestiżowych lokalizacjach Starego Miasta i Zabłocia zostały ustabilizowane, podczas gdy okolice Ronda Mogilskiego notują lekką zwyżkę do poziomu 14–15 €/m². Mimo to deweloperzy podkreślają, że popyt na nowoczesne biura utrzyma się dzięki napływowi firm BSS, których centra operacyjne wciąż potrzebują dużych, skalowalnych powierzchni.

Synergia z infrastrukturą transportową

Lokalizacja przy węźle Dworzec Główny PKP – MDA – Rondo Mogilskie czyni kompleks jednym z najlepiej skomunikowanych miejsc pracy w kraju. Dostępność 17 linii tramwajowych i kilkunastu autobusowych skraca czas dojazdu z większości dzielnic do 20 minut, co wspiera politykę miasta dotyczącą ograniczania ruchu samochodowego w centrum. Dodatkowym atutem jest planowana modernizacja estakady kolejowej, która poprawi przepustowość pociągów aglomeracyjnych, a w konsekwencji ułatwi rekrutację talentów z całej Małopolski.

Zintegrowanie Unity Centre z otoczeniem ma również wymiar turystyczny. Bliskość Starego Miasta i hotelowej bazy w okolicy dworca stwarza warunki do organizacji kongresów i konferencji, co intensyfikuje rozwój turystyki biznesowej. Według Urzędu Miasta w 2025 r. segment MICE może odpowiadać za 15 % wszystkich przyjazdów do Krakowa, a Unity Centre ma stać się jego sercem.

W perspektywie długoterminowej kompleks wzmacnia aspiracje Krakowa do roli lidera innowacji w Europie Środkowej, a skumulowane korzyści — od wzrostu zatrudnienia po zwiększone wpływy z podatków — mogą przynieść regionowi nawet 1,2 mld zł PKB w ciągu najbliższych pięciu lat.

Zielone technologie i certyfikacje środowiskowe

Unity Centre od początku projektowano jako kompleks, który nie tylko dominuje w panoramie Krakowa, lecz także wyznacza lokalne standardy w dziedzinie zrównoważonego budownictwa. Inwestorzy postawili na rozwiązania zmniejszające ślad węglowy, ograniczające zużycie zasobów i poprawiające komfort użytkowników, co potwierdzają uzyskane oceny w międzynarodowych systemach BREEAM i LEED.

Systemy oszczędzania energii i wody

Kluczowym elementem jest fasada o wysokiej izolacyjności termicznej, złożona z potrójnie szklonych paneli i zintegrowanych żaluzji automatycznie reagujących na natężenie światła. Wewnątrz budynków funkcjonuje inteligentne zarządzanie budynkiem (BMS), które na bieżąco kalibruje pracę systemów HVAC, oświetlenia LED oraz odzysku ciepła z wind wyposażonych w napędy regeneracyjne.

• Rekuperatory ciepła zmniejszają zużycie energii o około 25% rocznie.
• Instalacja fotowoltaiczna na dachu niższych segmentów pokrywa do 5% zapotrzebowania kompleksu na prąd w godzinach szczytu.
• System retencji i recyklingu wód szarych pozwala ponownie wykorzystać do 80% ścieków z umywalek i pryszniców na potrzeby spłukiwania toalet oraz podlewania zieleni.

Certyfikaty BREEAM i LEED – kryteria spełnione przez Unity Centre

W procesie certyfikacji analizowano ponad 60 wskaźników środowiskowych, począwszy od efektywności energetycznej, poprzez gospodarkę odpadami, po jakość środowiska wewnętrznego. Kompleks uzyskał:

• BREEAM International New Construction 2016 – poziom Excellent, z wyróżniającym wynikiem w kategoriach „Energy” i „Management”.
• LEED v4 CS – Gold, dzięki wysokim notom za „Water Efficiency” oraz „Location and Transportation”.

Tym samym Unity Centre dołączyło do elitarnego grona budynków klasy A w Polsce, dla których priorytetem jest wkład w realizację celów klimatycznych UE.

Przestrzenie publiczne i zieleń

Projektanci zadbali, aby rozwiązania proekologiczne były widoczne także na poziomie ulicy. Przed głównym wejściem rozciąga się otwarta „piazza” obsadzona rodzimymi gatunkami roślin, które nie wymagają intensywnego podlewania. Na dachach niższych skrzydeł powstały tarasy widokowe z ogrodami kieszonkowymi, pełniącymi funkcję izolacji termicznej i retencyjnej. Mieszkańcy oraz pracownicy biur mają dostęp do stacji ładowania pojazdów elektrycznych oraz stojaków rowerowych z szatniami i prysznicami, co wspiera politykę mobilności niskoemisyjnej.

Dzięki powyższym rozwiązaniom Unity Centre nie tylko redukuje emisje i koszty eksploatacyjne, ale także oferuje zdrowe, przyjazne środowisko pracy i wypoczynku. Kompleks wyznacza kierunek, w jakim powinny podążać przyszłe inwestycje w regionie, czyniąc z Krakowa ważny punkt na mapie zielonych technologii w Europie Środkowej.

Zakończenie

Unity Centre, wyrastające z historii niedokończonego „Szkieletora”, stało się dziś pełnoprawnym symbolem rozwoju Krakowa. Zakończenie budowy nie oznacza jedynie domknięcia wieloletniego projektu – to konkretny krok ku nowej jakości przestrzeni miejskiej, w której biznes, architektura i zrównoważony rozwój spotykają się w jednym miejscu.

Kompleks już teraz wpływa na panoramę miasta, przyciąga inwestorów i wyznacza standardy biurowców klasy A. Dzięki zastosowanym technologiom wpisuje się również w trend zielonego budownictwa, co ma rosnące znaczenie zarówno dla najemców, jak i samorządu. Dodatkowe atuty – jak centralne położenie przy węźle komunikacyjnym czy nowo powstałe przestrzenie publiczne – wzmacniają jego rolę jako generatora miejskiej synergii.

W miarę jak pierwsi najemcy wprowadzają się do biur, a krakowianie odkrywają ogólnodostępne tarasy i plac przed wejściem, Unity Centre staje się nowym punktem orientacyjnym i magnesem dla kapitału. Przyszłe plany rozbudowy, a także łączenie funkcji biznesowych z usługowymi i rekreacyjnymi, mogą przekształcić okolice ronda Mogilskiego w pełnoprawne krakowskie city.

Zakończenie inwestycji potwierdza, że długofalowe wizje mogą przekuć się w namacalne korzyści dla mieszkańców, przedsiębiorców i wszystkich odwiedzających miasto. Unity Centre udowadnia, że gdy ambicja spotyka się z konsekwencją, nawet najbardziej wymagające projekty zyskują szansę, by odmienić oblicze całej aglomeracji.