Nowy obowiązek właścicieli nieruchomości: do 5 tys. zł kary za brak deklaracji CEEB

Od 2025 roku właściciele nieruchomości w Polsce stoją przed nowym, istotnym wyzwaniem administracyjnym – muszą złożyć deklarację do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Termin na pierwsze zgłoszenie upływa 21 grudnia, a niedopełnienie tego obowiązku może skutkować nałożeniem kary administracyjnej sięgającej nawet 5 tysięcy złotych. To nie tylko kolejny formalny wymóg – nowa regulacja jest odpowiedzią na unijne dyrektywy mające na celu ochronę zdrowia pracowników oraz poprawę jakości powietrza w Polsce.

W praktyce oznacza to, że właściciele nieruchomości, na których znajdują się wyroby zawierające azbest, takie jak popularne niegdyś eternitowe dachy, muszą podjąć szybką i świadomą akcję. Kontrole prowadzone przez straż miejską i inne służby odbywają się bez zapowiedzi, a ich celem jest skuteczne monitorowanie i eliminowanie zagrożeń związanych z azbestem. To ważna zmiana, która dotknie miliony Polaków i przedsiębiorców, a jej konsekwencje będą zauważalne przez kolejne lata.

Geneza i cel nowego obowiązku – wdrożenie unijnej dyrektywy

Podstawą wprowadzenia obowiązku składania deklaracji do CEEB jest implementacja unijnej dyrektywy dotyczącej ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z azbestem oraz poprawy jakości powietrza. Jak podaje portal dorzeczy.pl, rząd Polski od kilku lat pracuje nad ustawą mającą na celu wdrożenie tych przepisów. Celem jest całkowite usunięcie lub trwałe zabezpieczenie azbestu z budynków do końca 2032 roku, co ma istotnie przyczynić się do walki ze smogiem i ochrony zdrowia mieszkańców.

Nowe regulacje obejmują około 2 miliony właścicieli nieruchomości niebędących przedsiębiorcami oraz około 54 tysięcy przedsiębiorców, a także miliony pracowników, którzy są narażeni na kontakt z azbestem podczas wykonywania swoich obowiązków. Jak podkreśla forsal.pl, usuwanie lub odpowiednie zabezpieczanie azbestu to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale również element szerzej zakrojonych działań ekologicznych i zdrowotnych, które Polska musi wdrożyć, aby spełnić unijne standardy.

Nowe obowiązki właścicieli nieruchomości – deklaracje i terminy

Zgodnie z przepisami, właściciele nieruchomości, na których znajdują się wyroby zawierające azbest (np. charakterystyczne eternitowe dachy), mają obowiązek złożenia deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Termin na złożenie pierwszej deklaracji upływa 21 grudnia 2025 roku, co oznacza, że właściciele muszą działać bez zwłoki. Jak informuje dorzeczy.pl oraz portalsamorzadowy.pl, deklaracje można składać wygodnie elektronicznie za pośrednictwem platformy gov.pl lub osobiście w urzędzie gminy, a co ważne – złożenie deklaracji jest całkowicie bezpłatne.

Po złożeniu pierwszej deklaracji jej aktualizacja będzie wymagana jedynie w przypadku istotnych zmian, na przykład gdy azbest zostanie usunięty z budynku. Obowiązek dotyczy wszystkich właścicieli i zarządców nieruchomości, bez względu na to, czy budynki są nowe czy stare – jak podkreślają portale natemat.pl i wprost.pl. To oznacza, że nawet właściciele starszych budynków, które często posiadają wyroby azbestowe, muszą się liczyć z tym nowym wymogiem.

Kary i kontrole – konsekwencje niedopełnienia obowiązku

Niedopełnienie obowiązku złożenia deklaracji lub jej aktualizacji wiąże się z poważnymi konsekwencjami finansowymi. Jak podaje dorzeczy.pl, natemat.pl oraz rmf24.pl, kara administracyjna może wynieść od 500 zł do nawet 5 tysięcy złotych. Kontrole realizowane są przez straż miejską oraz inne służby, które bez zapowiedzi odwiedzają nieruchomości, sprawdzając zarówno wpisy w CEEB, jak i stan techniczny wyrobów azbestowych.

Statystyki z 2024 roku pokazują skalę problemu: w Warszawie nałożono ponad 1000 mandatów za brak zgłoszeń, a w Lublinie około 6 tysięcy punktów adresowych nie złożyło wymaganych deklaracji – informują warszawawpigulce.pl oraz wprost.pl. Co więcej, odmowa współpracy z kontrolerami może skutkować karą do 5 tysięcy złotych. Eksperci rekomendują, by właściciele nieruchomości nie zwlekali i nie bagatelizowali nowych obowiązków, gdyż konsekwencje mogą być dotkliwe zarówno pod względem finansowym, jak i prawnym.

Szerszy kontekst – inne obowiązki i sankcje właścicieli nieruchomości

Nowy obowiązek związany z azbestem to tylko jedna z kilku nowych regulacji, które muszą mieć na uwadze właściciele nieruchomości. Jak wskazują dziennik.pl i farmer.pl, właściciele muszą również dokumentować sposób opróżniania zbiorników bezodpływowych, takich jak szamba. Brak stosownej dokumentacji grozi mandatem do 500 zł, a nielegalny zrzut ścieków może skutkować karą sięgającą nawet 50 tysięcy złotych.

Ponadto, właściciele nieruchomości mają obowiązek zapewnienia skrzynki pocztowej – jej brak może skutkować karą do 10 tysięcy złotych, a odpowiedzialność w tym zakresie ponosi właściciel, jak podaje wirtualnyhel.pl. Podatek od nieruchomości jest ustalany na podstawie powierzchni użytkowej budynku i stawki ustalonej przez radę gminy. Podatnik musi składać odpowiednie zawiadomienia i regularnie regulować należności, gdyż zaległości mogą prowadzić do kar i dalszych konsekwencji prawnych, o czym informują poradnikprzedsiebiorcy.pl oraz waw.pl.

Niezłożenie wymaganych dokumentów i nieuregulowanie podatków może doprowadzić nie tylko do grzywien, lecz także do wszczęcia postępowań sądowych. Właściciele nieruchomości powinni więc pilnie zadbać o przestrzeganie wszystkich obowiązujących przepisów, by uniknąć dodatkowych problemów.

—

Wprowadzenie obowiązku składania deklaracji do CEEB to ważny krok w walce z zagrożeniami związanymi z azbestem i poprawą jakości powietrza w Polsce. Właściciele nieruchomości powinni dobrze znać nowe przepisy i działać odpowiedzialnie, by uniknąć wysokich kar i zadbać o zdrowie swoich sąsiadów. Warto już teraz sprawdzić stan swojego budynku i dopełnić formalności – czasu jest coraz mniej, a kontrole stają się coraz bardziej rygorystyczne.