Umowa UE z Mercosur dzieli polskich rolników i winiarzy – kontrowersje i protesty

Umowa handlowa między Unią Europejską a krajami Mercosur – Brazylią, Argentyną, Paragwajem i Urugwajem – od początku 2025 roku wzbudza w Polsce poważne emocje i protesty, szczególnie wśród rolników oraz producentów wina. Obawy dotyczą przede wszystkim napływu tańszej żywności, która może zagrozić lokalnym producentom, a także potencjalnego obniżenia jakości oferowanych na rynku produktów. Polski rząd, dostrzegając ryzyko dla krajowego rolnictwa, zapowiada stanowczy sprzeciw i grozi blokadą umowy, jeśli zapisy dotyczące ochrony interesów polskich producentów nie będą wystarczająco rygorystyczne. Tymczasem Komisja Europejska i nowa prezydencja UE z Danii naciskają na finalizację porozumienia jeszcze w tym roku, co dodatkowo podgrzewa atmosferę w kraju.

W tym artykule przyjrzymy się dokładniej genezie i znaczeniu umowy UE z Mercosur, przedstawimy polskie protesty i argumenty rolników, a także zanalizujemy możliwe skutki tej umowy zarówno dla rolnictwa, jak i rynku nieruchomości na terenach wiejskich. Na koniec omówimy także szerszy, międzynarodowy kontekst negocjacji handlowych oraz to, jak poszczególne strony starają się chronić swoje interesy.

Geneza i znaczenie umowy UE z Mercosur

Umowa handlowa między Unią Europejską a krajami Mercosur – czyli Brazylią, Argentyną, Paragwajem i Urugwajem – została zakończona w zeszłym roku i obecnie znajduje się na etapie ratyfikacji, jak podaje irishtimes.com. Jej głównym celem jest liberalizacja handlu między tymi regionami, w tym zniesienie ceł na wiele produktów rolnych i przemysłowych. W praktyce oznacza to zwiększenie wymiany handlowej, która ma przynieść korzyści obu stronom poprzez większy dostęp do rynków i obniżenie kosztów.

Nowa prezydencja UE, sprawowana przez Danię, postawiła umowę Mercosur jako jeden z najważniejszych priorytetów do sfinalizowania w 2025 roku – informuje wiescirolnicze.pl. Komisja Europejska podkreśla, że porozumienie nie ogranicza się tylko do aspektów handlowych, lecz zawiera także zobowiązania dotyczące ochrony bioróżnorodności oraz działań na rzecz klimatu. Takie podejście wskazuje na próbę pogodzenia interesów ekonomicznych z celami środowiskowymi, co podkreśla swissinfo.ch.

Polskie obawy i protesty rolników wobec umowy Mercosur

Od początku tego roku w Polsce trwają protesty rolników pod hasłem „5 × STOP”, które wyrażają zdecydowany sprzeciw wobec umowy Mercosur. Jak podaje rolnikinfo.pl, główne zastrzeżenia dotyczą napływu tańszej żywności, szczególnie mięsa wołowego i drobiu, które mogą zagrozić konkurencyjności polskich gospodarstw i obniżyć ceny lokalnych produktów. Portal farmer.pl oraz euractiv.pl wskazują, że rolnicy obawiają się także spadku dochodów i bankructw wynikających z zwiększonej presji cenowej.

Co więcej, protestujący alarmują o ryzyku osłabienia norm jakości i bezpieczeństwa importowanych produktów, na co również zwraca uwagę euractiv.pl. Polski rząd solidaryzuje się z postulatami rolników i zapowiada budowę mniejszości blokującej w Radzie UE, jeśli mechanizmy ochronne zawarte w umowie okażą się niewystarczające – podają rolnikinfo.pl oraz wiescirolnicze.pl. Farmer.pl zauważa też, że uczestnicy demonstracji poświęcają czas na protesty kosztem pracy w polu, co dodatkowo pogarsza sytuację gospodarstw.

Konsekwencje dla polskiego rolnictwa i rynku nieruchomości wiejskich

Eksperci z branży rolniczej i nieruchomości zwracają uwagę, że ratyfikacja umowy może doprowadzić do znaczącego spadku cen produktów rolnych w Polsce. Takie zjawisko zwiększa ryzyko bankructw zwłaszcza wśród małych gospodarstw, które nie będą w stanie konkurować z tańszym importem – podkreślają euractiv.pl oraz farmer.pl. To z kolei może przyspieszyć proces wyludniania obszarów wiejskich, co ma dalekosiężne skutki społeczne i ekonomiczne.

Dodatkowym czynnikiem komplikującym sytuację jest decyzja o zakończeniu Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) po 2027 roku. Jak informuje strefaagro.pl, likwidacja WPR uderzy szczególnie w małe gospodarstwa, które są największym beneficjentem obecnego budżetu unijnego na lata 2028–2034. Mniejsza pomoc finansowa oraz rosnąca konkurencja z importem mogą z kolei wpływać na atrakcyjność inwestycji w nieruchomości na terenach wiejskich, co ma bezpośrednie przełożenie na lokalny rynek nieruchomości.

Polska, jako największy beneficjent unijnego budżetu na kolejne lata, stoi przed wyzwaniem pogodzenia interesów rolników z politycznymi celami UE w zakresie handlu i klimatu – zaznaczają strefaagro.pl oraz portalspozywczy.pl. Ta sprzeczność interesów wpływa na napięcia i niepewność odnośnie przyszłości polskiego rolnictwa i rozwoju terenów wiejskich.

Międzynarodowy kontekst i dalsze negocjacje handlowe

Warto spojrzeć na problem także w szerszym, globalnym kontekście. Poza Unią Europejską również Kanada intensyfikuje negocjacje handlowe z Mercosur, starając się zdywersyfikować swoje relacje handlowe i zmniejszyć zależność od rynku amerykańskiego – podają reuters.com oraz mitrade.com. Prezydent Brazylii wyraził zainteresowanie pogłębieniem współpracy handlowej z Kanadą, co podkreśla rosnące znaczenie Mercosur na arenie międzynarodowej.

Z kolei Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) podejmuje działania mające na celu ochronę swoich rolników przed konkurencją z Ameryki Południowej, co jest ilustracją szerszych europejskich obaw przed skutkami liberalizacji handlu z tym regionem – informuje swissinfo.ch. Te różnorodne reakcje świadczą o tym, jak złożony i wielowymiarowy jest proces negocjacji oraz wdrażania umów handlowych na globalnym rynku.

—

Temat umowy UE z Mercosur ujawnia wiele sprzeczności i wyzwań – od ekonomicznych, przez społeczne, aż po polityczne. W Polsce wywołuje on silne emocje i protesty, które trudno przeoczyć, zwłaszcza że dotyczą kluczowych interesów lokalnych producentów i mieszkańców wsi. Jednocześnie rośnie presja na finalizację porozumienia, które ma znaczenie wykraczające poza granice jednego kraju, wpisując się w globalne trendy i rywalizacje handlowe. Obserwowanie, jak sytuacja się rozwija, będzie ważne nie tylko dla rolników, ale także dla całego rynku nieruchomości na terenach wiejskich.